Báo cáo môi trường quốc gia mới đây nhất khẳng định, do tác động của biến đổi khí hậu, những năm gần đây, thiên tai lớn, dị thường, vượt qua những hiểu biết hiện tại của con người, đã xảy ra ngày một thường xuyên hơn, diễn biến phức tạp hơn, gây hậu quả khó lường.

Báo cáo đã xem xét trên các hiện tượng thiên tai phổ biến và gây thiệt hại lớn ở nước ta là bão, lũ lụt, lũ quét và hạn hán, dông, lốc,…

Đối với bão, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, những năm gần đây, quỹ đạo bão có xu thế dịch chuyển về phía Nam rất khó dự báo, xác định chính xác đường đi của bão. Dự báo trong tương lai, số lượng cơn bão có cường độ mạnh sẽ gia tăng.

Lũ lụt, úng ngập cùng các hiện tượng tự nhiên khác (nước dâng, trượt lở đất gây tắc tạm thời dòng lũ trên sông,…) thường gây hiểm họa lớn. Lũ lụt tự nhiên kết hợp với các tác nhân phi tự nhiên (nạn phá rừng, sử dụng đất không hợp lý, xây dựng các công trình trên sông…) ngày càng có xu hướng gia tăng, gây gia tăng thiệt hại về người và tài sản. Lũ do sự cố hư hỏng các công trình trữ nước, giữ nước, cản trở dòng lũ, ngập lũ do tác động của con người cũng có xu hướng xảy ra thường xuyên hơn.

Do tác động của biến đổi khí hậu, mưa bão gia tăng và phức tạp hơn nên nhiều hồ đã gặp sự cố, mất an toàn, gây hậu quả lớn về xã hội và môi trường đã từng xảy ra ở miền Trung và Tây Nguyên trong những năm qua.

Các chuyên gia khuyến cáo, vấn đề an toàn hồ chứa và nguy cơ gia tăng hiểm họa thiên tai, tai biến môi trường ở hạ du do mất an toàn hoặc vận hành không hợp lý các công trình thủy điện, thủy lợi là vấn đề thường trực ở các vùng nên cần chủ động đối phó với tinh thần cảnh giác cao.

Ngoài lũ lụt ở các vùng, chúng ta phải chú ý đến lụt và ngập úng ở các đô thị, đồng bằng. Úng ngập ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, các đồng bằng nhỏ ven biển miền Trung cho thấy, nguyên nhân chủ yếu gây úng ngập nghiêm trọng không phải do nước lũ ngoài sông tràn vào mà chủ yếu do mưa cường độ lớn, tập trung trong thời gian ngắn tạo dòng chảy mặt lớn vượt khả năng chứa, thấm, tiêu thoát nước, có nơi còn chịu tác động tổ hợp của mưa lớn và triều cao.

Nguy cơ hạn hán và thiếu nước trên diện rộng, thậm chí sa mạc hóa sẽ gia tăng do chế độ mưa, ẩm đã khác quy luật bởi biến đổi khí hậu. Mức độ gay gắt của hạn hán rất khó dự đoán và xác định trước.

Hạn hán, thiếu nước điển hình đã xảy ra liên tiếp trong mùa khô các năm thập kỷ đầu thế kỷ 21. Dưới tác động của biến đổi khí hậu, hạn hán được ước lượng sẽ tăng lên khoảng một cấp trên tất cả các vùng trong những năm tới, tiếp tục gia tăng quá trình hoang mạc hóa, mặn hóa, xâm thực, xói lở bờ sông, cát bay, cát chảy…

Báo cáo môi trường lưu ý, hạn hán thiếu nước thường xuyên xảy ra trên diện rộng, nhiều người dân đã phải di cư, hàng nghìn gia súc, gia cầm đã chết khát, chết đói, nhiều hecta cây trồng và rừng bị cháy khô… Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu làm nền nhiệt độ tăng, gia tăng bốc thoát hơi nước đồng thời giảm rõ rệt lượng mưa trong mùa khô, thậm chí kéo dài thời gian không mưa, nguồn nước trong sông mùa kiệt suy giảm đáng kể mà nhu cầu về nước sinh hoạt, đời sống, phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường không ngừng gia tăng.