Người dân huyện Chợ Lách (tỉnh Bến Tre) đào ao, trữ nước ngọt phục vụ sản xuất trong mùa hạn mặn.

Nước mặn xâm nhập sâu vào đất liền

Theo báo cáo của Đài khí tượng Thủy văn tỉnh Bến Tre, hiện tại độ mặn 1‰ trên sông cách biển từ 50 đến 73km. Tình hình xâm nhập mặn diễn biến phức tạp, các địa phương có diện tích trồng cây giống, cây ăn trái lớn của tỉnh Bến Tre như: Châu Thành, Chợ Lách, Mỏ Cày Bắc… đang tích cực các giải pháp để ứng phó hạn mặn.

Gia đình ông Lê Thanh Tâm, ngụ xã Long Thới (huyện Chợ Lách) đã thuê 2 nhân công đào đất đắp thành bờ để ngăn nước mặn vào vườn sầu riêng 2.500m2 của gia đình. Ông Tâm cho biết: “Mấy năm nay nước mặn xâm nhập tới vùng Long Thới nên người dân lo trữ nước ngọt, làm cống cục bộ để phục vụ tưới vườn sầu riêng. Hiện tại, độ mặn đo được ngoài sông gần 1‰ nên gia đình không khỏi lo lắng vì cây sầu riêng rất mẫn cảm với nước mặn”.

Gia đình ông Tâm thuê nhân công đào đất ngăn nước mặn tràn vào vườn sầu riêng.

Ở gần đó, gia đình bà Nguyễn Thị Chín có vườn sầu riêng 2.000m2 cũng đang rất lo lắng. Bà Chín cho biết: “Cách đây 3 năm, nước mặn tràn vào làm toàn bộ vườn sầu riêng đều bị chết sạch nên gia đình phải trồng lại. Mấy ngày nay gió chướng mạnh, nước mặn vào tới con sông trước nhà nên người dân ở đây rất lo vườn cây bị ảnh hưởng. Nhiều hộ dân nơi đây mong công trình xây dựng cống Long Huê (gần sông Hàm Luông) sớm hoàn thành để ngăn mặn, trữ nước ngọt cho người dân vùng này”.

Chuyện nước mặn xâm nhập từ sông Cổ Chiên, sông Hàm Luông vào sâu trong đất liền thường xuyên xảy ra trong những năm gần đây. Trong đó, nhiều lần nước mặn đã gây thiệt hại rất lớn cho bà con sản xuất cây giống tại các xã Vĩnh Thành, Hưng Khánh Trung B, Tân Thiềng, Long Thới, Phú Sơn… của huyện Chợ Lách.

Ông Lê Thanh Tâm, ngụ xã Long Thới (huyện Chợ Lách) chăm sóc vườn sầu riêng trong mùa hạn mặn.

Ông Nguyễn Văn Liệt, ngụ xã Tân Thiềng cho biết: “Trước đây, vùng đất này nước ngọt quanh năm do cách xa biển nhưng gần đây cũng bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn. Trong khi đó, người dân sản xuất các loại cây giống rất mẫn cảm với nước mặn nên đã chủ động tích trữ nước ngọt trong ao chứa, mương vườn để sử dụng. Ngoài ra, gia đình nào cũng sắm thiết bị đo độ mặn để kiểm tra thường xuyên trước khi tưới cây”.

Theo ông Liệt, sau những đợt xâm nhập mặn lịch sử mà trước đây chưa từng xảy ra ở địa phương, người dân đã chủ động ứng phó, thích nghi dần với thời tiết diễn biến ngày càng thất thường để tránh bị thiệt hại.

Chủ động ứng phó hạn mặn

Huyện Chợ Lách là địa phương sản xuất cây giống, hoa, cây ăn trái lớn nhất của tỉnh Bến Tre. Đây là địa phương nằm sâu trong đất liền nhưng gần đây cũng ảnh hưởng bởi hạn mặn. Ngành nông nghiệp và người dân địa phương đang tìm mọi cách để ứng phó, thích nghi dần với điều kiện biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt.

Phó trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Chợ Lách Trần Hữu Nghị cho biết: “Hiện độ mặn 1‰ đã xâm nhập 2/3 diện tích của huyện Chợ Lách và đỉnh mặn rơi vào tháng 3/2025. Để thích ứng, huyện có nhiều giải pháp tích nước qua công trình thủy lợi, đào ao và các trạm bơm, đồng thời thay đổi cơ cấu mùa vụ để bảo đảm đủ nước tưới trong mùa hạn mặn. Cơ quan chức năng cũng thường xuyên cảnh báo độ mặn, thông tin đến người dân để ứng phó. Hiện địa phương có các công trình thủy lợi khép kín 93% diện tích nên đã điều tiết nước phục vụ sản xuất của người dân trong mùa hạn mặn”.

Ngành nông nghiệp thường xuyên đo độ mặn để có giải pháp ứng phó kịp thời.

Mới đây, Hội Nông dân tỉnh Bến Tre đã phát động kêu gọi toàn thể cán bộ, hội viên nông dân tích cực hưởng ứng, chủ động thực hiện phòng, chống hạn mặn. Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Bến Tre Nguyễn Văn Bàn cho biết: “Ban Thường vụ Hội Nông dân tỉnh đã phát động các cấp Hội, cán bộ, hội viên nông dân thực hiện tốt việc ứng phó, phòng, chống xâm nhập mặn và xem là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách để tập trung tuyên truyền, với quyết tâm chính trị cao nhất, đồng thời, tiếp tục phát động hội viên, nông dân thực hiện cao điểm thực hiện phong trào “Đồng khởi” trữ nước ngọt để phục vụ sinh hoạt, sản xuất trong mùa hạn mặn.

Ngoài ra, các cấp Hội chủ động, thường xuyên cập nhật thông tin quan trắc, dự báo, cảnh báo của cơ quan chuyên môn về tình hình nguồn nước, độ mặn hàng ngày đến với người dân để chủ động ứng phó”.

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bến Tre đã gửi văn bản đến các địa phương và các đơn vị yêu cầu tiếp tục tổ chức theo dõi chặt chẽ thông tin dự báo xâm nhập mặn, nguồn nước, thông tin dự báo khí tượng thủy văn của cơ quan chuyên ngành khí tượng thủy văn; xác định mức độ ảnh hưởng để chủ động triển khai các biện pháp ứng phó cụ thể và phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương, đơn vị.

Giám đốc sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bến Tre Đoàn Văn Đảnh cho biết: “Tình hình xâm nhập mặn mùa khô 2024-2025 được dự báo ở mức thấp và ít sâu hơn so với mùa khô 2023-2024, ở mức tương đương mùa khô 2022-2023. Tuy nhiên, trên các sông vẫn còn các đợt xâm nhập mặn theo đỉnh triều trong ngày. Để thực hiện tốt công tác phòng chống, ứng phó thiên tai, giảm thiểu thiệt hại do xâm nhập mặn trong thời gian tới, Ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục tham mưu Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành văn bản đề nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương chủ động bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh”.

Công trình cống ngăn mặn, trữ ngọt đang được xây dựng tại xã Long Thới, huyện Chợ Lách.

Đồng thời, ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị chuyên môn theo dõi chặt chẽ diễn biến, tình hình xâm nhập mặn; tăng cường quan trắc độ mặn và kịp thời thông tin đến các cơ quan chức năng, địa phương; khẩn trương sửa chữa, nâng cấp công trình bờ bao, cống ngăn mặn, nạo vét, khơi thông dòng chảy các tuyến kênh rạch nội đồng, đảm bảo điều kiện tốt nhất để phục vụ ngăn mặn, trữ ngọt.

Cùng với đó, ngành sẽ tiếp tục khuyến cáo, hướng dẫn người dân thực hiện các giải pháp canh tác, sản xuất phù hợp, đặc biệt là đối với các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, cây giống, hoa kiểng…

Ngoài ra, trước khi kết thúc mùa mưa hàng năm, tỉnh Bến Tre đã chủ động phát động phong trào “Đồng Khởi” trữ nước mưa, nước ngọt nhằm vận động mỗi hộ gia đình, tổ chức, doanh nghiệp chủ động trữ nước ngọt. Hiện tại, toàn tỉnh đã có gần 99% số hộ dân có đủ điều kiện, dụng cụ trữ nước mưa, nước ngọt phục vụ sản xuất và sinh hoạt trong mùa hạn mặn.